ความหลงทะนงตน |
ความหลงทะนงตนเป็นสาเหตุหลักที่หล่อเลี้ยงความเครียด จากการสร้างภาพพจน์ให้ผู้อื่นยอมรับ มากกว่าการเรียนรู้จักตนเองอย่างถูกต้องว่ามีคุณสมบัติพื้นฐานอย่างไร และอะไรคือเป้าหมายชีวิต จึงอยู่อย่างผิดธรรมชาติ ไม่สามารถมีความสัมพันธ์ที่แท้จริงกับผู้ใด เต็มไปด้วยการคาดหวังและผิดหวัง จนกระทั่งเกิดความลังเล สับสน วนเวียนอยู่ในปัญหานานัปการ ความเคารพในตนเองและความหลงทะนงตนเป็นบุคลิกภาพที่ตรงกันข้าม ดังตารางเปรียบเทียบต่อไปนี้
![]() ความเคารพในตนเอง | ![]() ความหลงทะนงตน |
---|---|
พิจารณาตนเอง แก้ไขข้อบกพร่อง ให้อภัย | มองความผิดของผู้อื่น หวังให้ผู้อื่นแก้ไขก่อน ไม่ให้อภัย คิดแก้แค้น |
มีความสุข พอใจในตนเอง สร้างบรรยากาศรอบตัวให้ดีขึ้น | มองหาสิ่งภายนอกและผู้อื่น เพื่อให้ความพอใจแก่ตนเอง ทำลายบรรยากาศที่ดี |
เรียนรู้จากสถานการณ์ได้รวดเร็ว ไม่ยึดมั่นผู้ใด สิ่งใด มีอิสระที่จะพัฒนา | พัฒนาอย่างมีขีดจำกัด ยึดมั่นในความคิดเห็นของตนเอง รวมทั้งบุคคล สิ่งของด้วยสำนึกที่ครอบครองเป็นเจ้าของ |
อ่อนน้อมถ่อมตน เห็นประโยชน์ของคำแนะนำตักเตือน | หลงในความรู้ ความสามารถของตนเอง ชอบแนะนำตักเตือนผู้อื่น แต่ปฏิเสธจะรับฟัง |
ยอมรับและปรับตัวได้ ไม่หวั่นไหว มีความอดทน อดกลั้น | ไม่อดทน อดกกลั่น ไม่ยอมรับปรับตัว ไม่สามารถควบคุมอารมณ์ความรู้สึก |
มีทัศนคติที่ดีต่อผู้อื่น จึงไม่มีศตรู แต่รู้ค่าและพร้อมจะให้ความรัก-เคารพ | ดูหมิ่นผู้อื่น จึงรู้สึกโดดเดี่ยว และปฏิเสธการเกี่ยวข้อง ที่ต้องเป็นฝ่ายให้ความรัก-เคารพ แต่กลับเรียกร้องต้องการ |
ไม่ต้องการพิสูจน์ว่าตัวเองถูกต้อง ไม่ประณาม เปรียบเทียบ แข่งขันว่าร้ายใคร | ต้องการเกียรติยศ ชื่อเสียง พยายามพิสูจน์ตัวเองว่าถูกต้อง ทนการดูถูกดูหมิ่นไม่ได้ ชอบประณาม |
ช่วยเหลือให้ความร่วมมือกับทุกคนอย่างบริสุทธิ์ใจ | ช่วยเหลือให้ความร่วมมืออย่างผิวเผิน เพราะคาดหวัง ไม่จริงใจ |
รักษาสมดุลของการกระทำอย่างสม่ำเสมอ เป็นธรรมชาติด้วยสำนึกของการเป็นผู้นำและผู้ตามที่ดี | ทำอะไรเกินเหตุหรือน้อยไปไม่สม่ำเสมอ ไม่เป็นธรรมชาติจากการมีทั้งปมเด่น และปมด้อย |
เผชิญอุปสรรคอย่างมั่นใจ มั่นคง สงบเยือกเย็น กล้าแสดงออกในทางที่ดี | ไม่กล้าเผชิญอุปสรรค ล้มเหลว ปกปิดความอ่อนแอ ความไม่มั่นคงภายในด้วยการใช้อำนาจ และความสามารถในทางที่ก้าวร้าว ไม่ถูกต้อง |
มีความรู้ที่ถูกต้อง มองโลกในแง่ดี ไม่คาดหวัง จึงอยู่อย่างผู้ชนะ | ขาดความรู้ที่ถูกต้อง-สมบูรณ์ มองโลกในแง่ร้าย คาดหวัง ผิดหวัง ไม่พอใจ จึงอยู่อย่างผู้พ่ายแพ้ |
ซื่อสัตย์ จริงใจต่อตนเองและผู้อื่น | ไม่ยอมรับความจริง อยู่อย่างหลอกลวงด้วยการอวดอ้าง โกหก ปกปิด |
เข้าใจธรรมชาติดั้งเดิมที่ดีงามของตนเอง มีกำลังใจเสริมสร้างความดี | ไม่มีศรัทธาในสิ่งที่ดีงาม ตามธรรมชาติของตนเอง แต่สำคัญตนผิด จึงไม่สามารถเป็นอย่างที่คิดได้ หรือแม้แต่จะแก้ไขข้อบกพร่องอ่อนแอภายใน |
รับผิดชอบ รอบคอบ ตอบสนองวัตถุประสงค์เป็นอย่างดี | พลาดพลั้ง ไม่ระมัดระวัง ไม่ตั้งใจจริงให้ทุกสิ่งสำเร็จตามวัตถุประสงค์ |
มีศรัทธาในสิ่งสูงสุด จึงมีพลังในการปฏิบัติตามหนทาง ที่ทำให้ตนสูงส่ง และก้าวหน้าจนถึงที่สุด | ไม่ยอมรับ การศรัทธาต่อสิ่งสูงสุด และยึดติดในสิ่งที่มีขีดจำกัด ไม่สามารถปฏิบัติตามที่คิดได้ การดำเนินชีวิตจึงผิดพลาด |